Milyonları ilgilendiren perakende yasası değişiyor. Rekabet Kurumu, hızlı tüketim malları perakendeciliği sektör incelemesi ön raporunda zincir marketlerin sektörde toplam pazar payını hızla artırırken, küçük işletmelerin ise pazar kaybettiğine dikkat çekerek, bu alanda düzenleme yapılması önerisinde bulunmuştu. Bunun üzerine Ticaret Bakanlığı ‘perakende yasa taslağı’ hazırlayarak, bu taslağı geçen hafta Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) ile Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği’nin (TOBB) görüşüne açmıştı.
Bu hafta kabinede
TESK de 81 ildeki 3 bin 62 meslek odasının yasa taslağı ile ilgili değerlendirmelerini alarak hazırladığı önerilerini, 15 Şubat’ta (bugün) Ticaret Bakanlığı’na sunacak. Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, işletmelerden gelen görüşleri bu hafta yapılacak kabine toplantısında Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile paylaşacak. Yasa taslağını nasıl karşıladıkları ve bugün Bakanlığa hangi ek önerileri sunacaklarına ilişkin POSTA’ya bilgi veren TESK Başkanı Bendevi Palandöken, “Böyle bir düzenleme gerekliydi. Bu düzenlemeyle esnaf rahat edecek, yüzü gülecek” dedi.
Fiyat istikrarı için
Perakende yasasının düzenlenmesiyle ilgili olarak 10 yıldır mücadele verdiklerini belirten Bendevi Palandöken, “Fiyat istikrarının sağlanabilmesi için piyasada aktörlerin çoğalması lazım. Zincir marketler, her sokağın içine kadar girip, sadece yiyecek içecek maddesi değil, boya malzemesinden züccaciyeye, araba aksesuarından, araba yağına ve zincirine, kırtasiyeye kadar aklınıza gelebilecek her ürünü satıyorlar. Ticarette bir kuralsızlık başladı” diye konuştu.
‘Her şeyi satarım’ biitiyor
Bazı zincir marketlerin içerde küçük bir alanda soğuk hamuru getirip pişirerek satmalarının haksız rekabet yarattığını belirten Palandöken, “Ekmeği ekmekçiye vereceksin. ‘Sigara, turşu, kuaför ve kozmetik malzemesi, kampanyalarla buzdolabı, terlik, televizyon, telefon ve mobilya satacağım’ olmaz. Zincir marketler böyle yaptığında, bu ticaretle uğraşan aradaki tedarikçiler ve küçük esnaf tamamen yok oluyor. ‘Mekanım çok geniş, her şeyi satarım’ yok artık” dedi.
Dükkanını kapatan açacak istihdam artacak
415 meslek dalı olduğunu belirten Palandöken, şunları söyledi:
“Siz bunun tamamını bir kişinin tekeline verirseniz, fiyat istikrarsızlığı başlar. Vatandaş zarar görüyor, küçük sermayeyi kaybediyoruz. Çünkü kasap, rekabete dayanamayıp kendi işinin patronuyken, dükkanını kapatıp o marketin kasap bölümünde tezgahtar oluyor. Çevremizde hiç kasap, manav kalmadı. Ama artık ciğer ciğerciden, et kasaptan alınacak. Böylece dükkanını kapatan esnaf yeniden açacak, hareketlilik yaşanacak. Esnaf yanına yeni çalışanlar alacak, istihdama faydası olacak.”
Taslakta ne var, TESK’in önerisi ne?
Pazar günü talebi
Taslak: Zincir marketlerde tütün mamulü, mobilya, televiyon, cep telefonu, elektronik eşya ve beyaz eşya satışı yapılamayacak.
Öneri: Ayrıca zincir markette otoyedek parçası, araba lastiği, zincir satılmasın. Mevsimlik kırtasiye işi yapılıyor. Okul önlüğü, terlik, ayakkabı, tekstil ürünleri satılıyor. Lokanta, fırın işi yapılıyor, bunlar olmamalı. Sucuk, salam gibi şarküteri ürünü satabilirler ama et satışı olmasın, bu kasabın işi. Matkap gibi inşaat malzemesi hırdavat satışı yapılmasın. Sebze meyve satışı olmamalı. Bunu manav yapsın. 415 meslek dalını ilgilendiren herşeyi satıyorlar. Kısıtlanmalı. Zincir marketler, sadece temel gıda ürünleri ve temizlik malzemeleri satabilmeliler.
Taslak: Küçük esnafı korumak amacıyla, zincir gıda marketleri pazar günleri saat 11.00’den önce açılamayacak.
Öneri: Pazar günleri zincir marketler tatil olsun.
Nüfus ölçüsü
Taslak: Nüfusu 2 binden fazla olan belediye sınırları içinde bir ulusal zincir market açılabilir. İkincisinin açılabilmesi için nüfusun 5 bin olması gerekiyor. İki market de aynı şirkete ait olmamalı.
Öneri: Nüfusu 10 bin olan belediye sınırları içinde bir zincir market, nüfusu 10-20 bin olan da en fazla iki zincir market açılabilir. İki market de aynı gerçek veya tüzel kişiye ait olamaz.
Taslak: Zincir marketin, bakkal ve büfe gibi küçük ölçekli işletmelerle arasında kapıdan kapıya en az 200 metrekare mesafe bulunmalı.
Öneri: Zincir marketle bakkal arasındaki bu mesafe en az 500 metrekare olmalı.
Taslak: Aynı sokakta aynı kişiye ait birden fazla zincir market bulunmamalı. Caddede aynı kişiye ait iki zincir market arasında en az 2 bin metrekare mesafe olmalı.
Öneri: Aynı sokakta da iki zincir market arasındaki mesafe 2 bin metrekare olmalı.
Metrekare hesabı
Taslak: Sokakta açılacak zincir marketin büyüklüğü 200 metrekare olmalı.
Öneri: Sokakta açılacak zincir marketin 200 metrekare büyüklüğünde olması, küçük esnaf için de uygun.
Taslak: İşyeri alanının her 20 metrekaresi başına en az bir otomobil için ücretsiz park yeri olmalı. Yani 200 metrekare büyüklüğündeki zincir market için 10 araçlık park yeri bulunmalı.
Öneri: 20 metrekareye bir araç için ücretsiz otopark zorunluluğunu kabul ediyoruz. Aracıyla gelen tüketici, otopark olunca rahat alışverişini yapar. Zincir marketler de mal getiren araçları için burayı kullanabilir. Trafik aksamaz.
