Askerlik süresini 6 aya indiren ve bedelli askerlik uygulamasını da kalıcı hale getirerek askerlik sistemini yeniden düzenleyen yasa, 26 Haziran 2019’da Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Buna göre hizmet süresi; erbaş ve erler için 6 ay, yedek subay ve yedek astsubaylar için 12 ay. Askerliğini bedelli olarak yapacak olanlar, 1 ay silah altına alınarak temel askerlik eğitiminden geçiriliyor.
Bir yıl dolacak
Askerlik hizmeti sebebi ile işten ayrılanların hakları konusunda ise çalışanlar, çok da bilgi sahibi değil. Özellikle ayrılırken işyerinden tazminat verilip verilmediği merak konusu. 1475 sayılı yasanın 14’üncü maddesinin üçüncü fıkrasına göre; aynı işyerinde bir yılı dolduran işçi, askerlik hizmeti sebebiyle iş sözleşmesini feshetmesi halinde, kıdem tazminatına hak kazanıyor. Askere giderken önceden izinli sayılan bedelliler de artık tazminat alabiliyor.
Bu belgeyi almak şart
Buradaki önemli ayrıntı ise askerlik sebebiyle istifa eden işçi, işverene sözleşmeyi fesih dilekçesini ibraz ederken, askerlik şubesinden alacağı askerlik sevk belgesini de vermek zorunda. Yani askere gideceğini bu belgeyle ispatlaması gerekiyor. Yoksa, askerlik sevk belgesi olmadan yapılan fesihlerde, işveren kıdem tazminatı ödemek zorunda değil. Ayrıca, askerlik için işten ayrılıp, askere gitmeden başka bir işyerinde çalışan da kıdem hakkını kaybediyor.
İşe geri dönerse
Askerlik nedeniyle işinden ayrılan işçiler askerliği tamamladıktan sonra 2 ay içinde eski işine girmek isterse işveren boş kadro varsa derhal, yoksa boşalacak ilk işe başka isteklilere tercih ederek, o andaki şartlarla işe almak zorunda. Asker adayı ya iş sözleşmesini feshederek tazminatını alacak ya da ücretsiz izin kullanarak askere gidecek ve dönüşte işe kaldığı yerden devam edecek. Burada işverenin de inisiyatifi söz konusu.
Kıdem 30 günlük brütten
Kıdem tazminatı; son işyerinde çalışılan her tam yıl için 30 günlük son brüt ücret üzerinden hesaplanıyor. Asgari ücretlinin yani en düşük (taban) maaşlı işçinin kıdemi, 1 Ocak 2021’den itibaren 3.577 liralık brüte göre belirleniyor. Kıdem tazminatının 1 yıl için en yüksek tutarını ifade eden tavan ise memur maaş katsayısına göre ayarlanıyor. Son zamla birlikte tavan da bu yıl 7.639 liraya çıktı.
İşsizlik maaşı da alır
Bu arada askere giden çalışanlar, işsizlik maaşı da alabiliyor. Bunun için işten ayrıldıkları tarihten itibaren kendi adlarına son 3 yıl içerisinde en az 600 gün işsizlik sigortası primi ödenmiş olması gerekiyor. Ayrıca; askere gidecek çalışanların, askere gidecekleri tarihten en geç 90 gün önce işten ayrılmış olmaları şartı aranıyor. Askerden önce işsizlik maaşına başvuran askere gidene kadar maaş alır. Askerde maaş kesilir. Askerlik dönüşü kalan sürede ödeme yapılır. Hemen askere gidilmişse dönüşte 30 gün içinde İşkur’a başvurmak gerekiyor.
