Türkiye’de yaklaşık 800 bin kişi yaşlılık aylığı alıyor. Asgari ücrete endeksli olan yaşlılık aylığında artık torunu işe giren dedenin aylığı kesilmiyor. Toptan ödeme sağlanıyor, memurlar da yararlanabilir… Bunun için erkek çalışanların 60, kadın çalışanları ise 58 yaşını doldurması gerekiyor. Erken yaşlananlara 55 yaşını doldurması ve 5400 gün prim ödemesi bulunması koşuluyla yaşlılık aylığı bağlanıyor. Kadın ve erkekte yaşlılık aylığına hak kazanma yaşı 2048’de eşitlenecek. Yaşlılık aylığı almak isteyenlerin bağlanma şartlarından toptan yaşlılık ödemesine kadar birçok başlıkta merak ettikleri soruların yanıtları şöyle:
YAŞLILIK AYLIĞI NEDİR, KİMLER ALABİLİR?
Yaşlılık aylığı (65 yaş aylığı) hiçbir geliri, güvencesi olmayan, 65 yaşına dolduran vatandaşlara veriliyor. Hiçbir sosyal güvencesi, geliri olmayan, 65 yaşını dolduran, nafaka almayanlar yaşlılık aylığı almaya hak kazanır.
YAŞLILIK TOPTAN ÖDEMESİ NEDİR?
Emekli geri ödemesi sigortalıların emeklilik için gerekli yaş şartını doldurduğu halde prim ödeme gün sayısı veya sigortalılık süresini tamamlayamadığı için aylık bağlanamaması durumunda prim ödemesinin toplu olarak iadesi anlamına geliyor.
YAŞLILIK AYLIĞI NASIL BAĞLANIYOR?
Yaşlılık aylığı için ilk adımda ikâmet adresinin bağlı olduğu kaymakamlığın sosyal yardımlaşma vakfına başvuruda bulunulması gerekiyor. Formlar Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı internet sitesinden alınabilir. Aylık gelir muhtaçlık sınırının altında olması.
AYLIK BAĞLANMADA EVDEKİ BÜTÜN BİREYLERİN GELİRİ Mİ DİKKATE ALINIYOR?
65 yaşını dolduran muhtaç, güçsüz, kimsesiz kişilere aylık bağlanması için eşinin ve kendisinin gelirinin asgari ücretin net tutarının üçte birinden düşük olanlara aylık bağlanıyor. Evde yaşayan torunun işe girmesi aylık bağlanmasını engellemiyor.
EMEKLİ GERİ ÖDEMESİ (TOPTAN ÖDEME) İÇİN YAŞ KOŞULU VAR MI?
Ödenen primler emekli olmaya ve maaş bağlanmasına yetmiyorsa, yaşlılık toptan ödemesi adı altında primleri iade alabilirsiniz. Erkek çalışanların 60, kadınların 58 yaşını doldurması gerekiyor.
TOPTAN ÖDEMEDE SİGORTA KOLLARI AÇISINDAN KOŞULLAR DEĞİŞİYOR MU?
Bağ-Kur’lu olup çalıştığı işten ayrılan, işyerini katan primleri iade alabilir. Yasada belirtilen yaş şartını doldurduğu halde malullük ve yaşlılık aylığı bağlanmasına hak kazanamayan da bu haktan yararlanabilir.
MEMURLAR DA ADINA YATAN PRİMLERİ TOPTAN ÖDEME YOLUYLA ALABİLİR Mİ?
Prim iadesi imkânından işçi statüsünde çalışanlar, kendi adına Bağ-Kur’lu olarak çalışanlar ve memurlar yararlanabilir. Bunun için SSK’lı olarak çalışanlar ile memurların işten ayrılması, Bağ-Kur’lu çalışanların da işyerini kapatması gerekiyor. Bu şartlarda geçmişte adlarına yatan primleri alabiliyorlar.
YAŞLILIK TOPTAN ÖDEMESİNİN İHYASI İÇİN NE YAPMAK GEREKİYOR?
Toptan ödeme yapılarak hizmetleri tasfiye edilmiş bulunanlardan, yeniden malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olanlar ihya için yazılı müracaat edebilir.
GENEL SAĞLIK SİGORTASI PRİMLERİ DE TOPTAN ALINABİLİR Mİ?
Kısa vadeli sigorta kolları ile genel sağlık sigortası primleri toptan ödeme yoluyla ödenmez. Ölüm ve yaşlılık toptan ödemelerine dâhil edilir.
ERKEN YAŞLANANLAR KAÇ YAŞINDA EMEKLİLİĞE HAK KAZANIR?
Gerek hizmet akdi ile çalışan sigortalılar gerekse kendi nam ve hesabına bağımsız çalışan sigortalılar, 55 yaşını doldurma ve en az 5400 gün prim ödemesi koşuluyla emekli aylığına hak kazanır.
SİGORTALININ VEFATI DURUMUNDA AİLESİ YAŞLILIK TOPTAN ÖDEME İMKÂNINDAN YARARLANIR MI?
Sigortalı vefat etmişse, geride kalanlar da yaşlılık toptan ödemesi imkânından yararlanabilir. İade tutarı kurumun her yılın gerçekleşen güncelleme katsayısı uygulamasına göre gerçekleştirilir. Çalışanın doğum ya da askerlik borçlanması hesaplamanın dışında.
BU YIL İÇİN ÖDENEN YAŞLILIK AYLIĞI TUTARI NE KADAR?
2021 yılında asgari ücrete yapılan zammın ardından 3 ayda bir ödenen yaşlılık aylığı ve engelli aylığı miktarında artış oldu. Geçen yıl 711 lira 50 kuruş olan yaşlılık aylığı bu sene 864 lira 89 kuruşa yükseldi.
YAŞLILIK MAAŞINA BAŞVURU İÇİN GEREKEN EVRAKLAR NELERDİR?
Vatandaşların kimlik, 2 adet vesikalık fotoğraf, fakirlik durum belgesi, maaş almadığınızı gösteren resmi belge, mal bildirimi, sağlık kurulundan alınan rapor ve başvuru dilekçesi gerekiyor.
YAŞLILIK AYLIĞI HANGİ BANKAYA YATIRILIR?
İlk defa bağlanan gelir, aylıklar ilgililerin emeklilik taleplerinde tercih ettiği bankalar ve PTT aracılığı ile ödeniyor.
YAŞLILIK AYLIĞI NE ZAMAN YATAR?
Hizmet akdi kapsamında emekli ve hak sahiplerinin gelir, aylıkları tahsis numaralarının son rakamlarına göre ayın 17’si ila 26’ncı günleri arasında 10 günde ödeniyor. Kaynak Hazal Ateş/Sabah
